Radio 1 10/05/23
Luister naar kinder -en jeugdpsychologe Katelijne Van Lommel, via Radio 1 Select

Op sociale media circuleert een filmpje waarin een vader van een leerling van het Sint-Paulusinstituut in Herzele op de vuist gaat met een aantal medeleerlingen van zijn zoon. Dat gebeurde aan de schoolpoort. Aanleiding zou een incident zijn eerder die dag op de speelplaats, met de zoon van de man. De politie kwam tussenbeide en volgt de zaak op. Hoe moet je dit soort pestgedrag best aanpakken? Kinder- en jeugdpsychologe Katelijne Van Lommel reageert in ‘De Wereld Vandaag’.

“Tegen een kind gaat het wel, hé? Da’s mijne kleine, daar blijft ge af!” De beelden die maandag na schooltijd werden gemaakt aan de schoolpoort van het Sint-Paulusinstituut, laten weinig aan de verbeelding over. Een vader raakt er slaags met enkele jongeren, terwijl hij opkomt voor zijn gepeste zoon, die vlakbij staat.

“Ik wou die jongens alleen maar vragen te stoppen mijn zoon te pesten”, reageert Bart (38), de vader, achteraf. “Ik kreeg telefoon. Hij vroeg me hem aan de schoolpoort te gaan ophalen omdat hij zich niet veilig voelde. Ik werd vroeger zelf veel gepest en ben naar die school getrokken om de jongens te vragen om de pesterijen tegenover mijn zoon te stoppen. Toen ik dat vroeg, kwam een van de jongeren pal voor me staan en bekeek hij me op en arrogante manier. Na nog wat verder heen-en-weer verwijten draaide ik me om en kreeg ik plots een duw in de rug, waarop ik ook gereageerd heb.”

Zoals uit de beelden duidelijk blijkt, escaleerde de situatie algauw. De jongeren, die zichzelf minderjarig noemen, laten zich niet onbetuigd en delen op hun beurt klappen uit aan de vader. Ze roepen hem ook toe dat hij “in de bak kan vliegen”, waarop Bart dreigt de jongeren “één voor één” aan te pakken”.

“Ik voelde me echt bedreigd, er stonden al snel een twintigtal scholieren rond mij”
– Vader Bart

“Ik voelde me echt bedreigd”, zegt Bart. “Er stonden al snel een twintigtal scholieren rond mij en ik werd langs alle kanten uitgedaagd en aangevallen, waardoor alles geëscaleerd is. Uiteindelijk ben ik samen met mijn zoon weggegaan.” De vader houdt aan de vechtpartij onder meer een gebroken neus over. Hij is een week arbeidsongeschikt en er staat hem een neusoperatie te wachten.

Intussen werd ook de politie erbij gehaald en die volgt de zaak nu op. “Wij betreuren dit gegeven ontzettend”, reageert Inge De Laet, directeur van de school. “De aanleiding was een incident op de speelplaats eerder die dag. Leerkrachten en opvoeders waren er op dat moment snel bij en hebben dit onmiddellijk aangepakt en opgevolgd.”

“De school zal stappen nemen”, gaat De Laet verder. “Wij betreuren het gebruik van geweld. Geweld kan nooit een antwoord zijn, ook niet als reactie op geweld. Wij zetten eveneens sterk in op herstel om het vertrouwen en welbevinden van leerlingen en personeel te garanderen en de sereniteit te bewaren. Wij doen er alles aan om het vertrouwen van ouders en leerlingen in onze school te behouden.”

Kinder- en jeugdpsychologe Katelijne Van Lommel hoort het de directeur graag zeggen. “Om pestgedrag aan te pakken, is teamwork nodig”, legt ze uit in ‘De Wereld Vandaag’. Idealiter zetten zowel de ouders van het kind dat gepest wordt, de ouders van het kind dat pest én de school – eventueel geflankeerd door externe hulpverleningsdiensten – zich rond de tafel. “Je wil op zoek gaan naar een oplossing voor de lange termijn.”

Die vind je volgens Van Lommel vooral door naar de oorzaak van het pesten te kijken. “Pestgedrag dat zich herhaalt, heeft twee grote oorzaken. Ten eerste beschikken leerlingen soms niet over voldoende sociale vaardigheden om op een gepaste manier met anderen in contact te gaan, waardoor ze bijvoorbeeld op een ongepaste manier hun plaats in een groep proberen te verwerven. Nog vaker pesten jongeren vanuit eigen pijn en verwondingen. Daar proberen ze vanaf te geraken door het door te geven aan iemand anders.”

Daarmee praat Van Lommel pestgedrag geenszins goed. “Natuurlijk moet je het begrenzen en kaderen waarom het niet kan. Maar als we enkel met de vinger wijzen en straffen uitdelen, zonder de oorzaak onder de loep te nemen, is de kans op herhaling heel groot. Krijg je te horen dat je kind pest, dan kijk je beter met oprechte nieuwsgierigheid naar de reden achter het gedrag, zonder het goed te keuren.”

Dat de vader aan de school in Herzele op de vuist ging met de pesters van zijn zoon, komt voort uit machteloosheid, zegt Van Lommel. “Niets zo moeilijk dan zien hoe je kind in pijnlijke situaties terechtkomt.”

Dat een ouder volledig de controle verliest, kan het kind nochtans een onveilig gevoel geven. “Het is heel belangrijk dat je genoeg ruimte maakt om erkenning te geven aan het verdriet, de pijn, de kwaadheid, de angst of het onrecht dat je kind ervaart. Ga troosten en liefde en nabijheid bieden. Dat klinkt magertjes, maar we weten uit heel wat onderzoeken dat sterke en liefdevolle verbindingen de beste bescherming bieden.”

Luister naar kinder -en jeugdpsychologe Katelijne Van Lommel, via Radio 1 Select